12.3  Functies en verbanden (1) >
Parabolen en tweedegraadsfuncties
1
a

Na de twee verschuivingen heb je y = ( x + 3 ) 2 + 2 ;
Dan de vermenigvuldiging: y = 1 3 ( ( x + 3 ) 2 + 2 ) = 1 3 ( x + 3 ) 2 2 3 ;
De top is ( 3, 2 3 ) .

b

Vierkant: y = c x 2 door ( 3,6 ) geeft y = 2 3 x 2 ;
Driehoek: y = c x 2 door ( 3, 3 3 ) geeft y = 1 3 3 x 2

c

y = c ( x 3 ) 2 4 ; hierin ( 1,0 ) invullen geeft c = 1 4 , dus y = 1 4 ( x 3 ) 2 4 ;
Transformaties: vermenigvuldigen t.o.v. de x -as met factor 1 4 en daarna 3 naar rechts en 4 naar beneden schuiven.

d

2 y = x 2 6 x + 20 = ( x 3 ) 2 9 + 20 = ( x 3 ) 2 + 11 , dus y = 1 2 ( x 3 ) 2 + 5 1 2 ; top: ( 3,5 1 2 ) .

e

De symmetrieas zit midden tussen x = 4 en x = 2 , dus bij x = 1
y = c ( x + 1 ) 2 + b
( 2,1 ) invullen geeft 9 c + b = 1 ; ( 0,9 ) invullen geeft c + b = 9 ;
Deze twee vergelijkingen combineren geeft c = 1 en b = 10 ,
dus y = ( x + 1 ) 2 + 10 en top ( 1,10 ) .

2
a

Standaardvorm: y = 3 4 x 2 + 1 1 2 x 6
Topvorm: y = 3 4 ( x + 1 ) 2 6 3 4

b

Standaardvorm: y = x 2 + 8 x 15 3 4
Nulpuntsvorm: y = ( x 3 1 2 ) ( x 4 1 2 )

c

Nulpuntsvorm: y = 18 ( x + 1 3 ) ( x 4 3 ) = 18 ( x + 1 3 ) ( x 1 1 3 )
Topvorm: y = 18 ( x 1 2 ) 2 12 1 2

3
a

Standaardvorm: y = a x 2 + b x + 5 ; ( 1,8 ) en ( 5,0 ) invullen geeft stelsel { 8 = a + b + 5 0 = 25 a + 5 b + 5 { a = 3 b 0 = 25 ( 3 b ) + 5 b + 5 { a = b b = 4 ,
dus y = x 2 + 4 x + 5
Nulpuntsvorm: y = ( x + 1 ) ( x 5 )
Topvorm: y = ( x 2 ) 2 + 9

b

Topvorm: y = c ( x + 1 ) 2 + b ; ( 1,0 ) en ( 3,6 ) invullen geeft stelsel { 0 = 4 c + b 6 = 16 c + b { c = 1 2 b = 2 , dus y = 1 2 ( x + 1 ) 2 2
Nulpuntsvorm: y = 1 2 ( x + 3 ) ( x 1 )
Standaardvorm: y = 1 2 x 2 + x 1 1 2

4
a

Kwadraatafsplitsen: f ( x ) = 2 ( x + 1 ) 2 + 3 , dus het is een bergparabool met top ( 1,3 ) maximale waarde is 3

b

f ( 0 ) = 1 , dus raaklijn heeft vergelijking y = a x + 1 ;
snijden geeft 2 x 2 4 x + 1 = a x + 1 2 x 2 + ( 4 + a ) x = 0 ;
D = 0 : ( 4 + a ) 2 = 0 a = 4 ; raaklijn y = 4 x + 1

c

f ( 0 ) = 1 en f ' ( x ) = 4 x 4 , dus f ' ( 0 ) = 4 geeft y = 4 x + 1 ; klopt

5
a

Lijn: y = x + b ; snijden geeft: 1 2 x 2 x + 8 b = 0 ( D = 0 geeft) 1 2 ( 8 b ) = 0 b = 7 1 2 ; dus: y = x + 7 1 2

b

Lijn: y = a x ; snijden geeft 1 2 x 2 ( 2 + a ) x + 8 = 0
( D = 0 geeft) ( ( 2 + a ) ) 2 4 1 2 8 = 0 ( 2 + a ) 2 = 16 a = 6 of a = 2 ; dus y = 6 x en y = 2 x

c

Lijn: y = a ( x 2 ) = a x 2 a ; snijden geeft 1 2 x 2 ( 2 + a ) x + 8 + 2 a = 0 ( D = 0 geeft) ( 2 + a ) 2 2 ( 8 + 2 a ) = 0 a = 12 ( = 2 3 ) of a = 12 ( = 2 3 )

6
a

1 2 x 2 + 1 = a x + b 1 2 x 2 a x + 1 b = 0 ( D = 0 dus) ( a ) 2 4 1 2 ( 1 b ) = 0 a 2 = 2 ( 1 b )

b

x 2 2 = a x + b x 2 + a x + b + 2 = 0 ( D = 0 dus) a 2 4 ( b + 2 ) = 0 a 2 = 4 ( b + 2 )

c

Twee uitdrukkingen combineren: 4 ( b + 2 ) = 2 ( 1 b ) b = 1 ;
Dit geeft a 2 = 4 , dus a = 2 en a = 2 .

d

Stijgende raaklijn: ( 2,3 ) en ( 1, 3 ) ; dalende raaklijn: ( 2,3 ) en ( 1, 3 )

Transformaties
7
a

Verticaal: f ( 4 ) = 2 , dus de factor is 9 4 = 2 1 4 ;
Horizontaal: f ( x ) = 9 geeft x = 9 x = 81 , dus de factor is 4 81

b

Na de verschuiving: y = a x + b ; beide punten invullen geeft 5 = a + b en 9 = 2 a + b , dus a = 4 en b = 1 ;
Dus: 1 omhoog schuiven en vermenigvuldigingsfactor is 4

c

Bijvoorbeeld: vermengivuldigen t.o.v. y -as met factor 1 ( y = x ) en dan 3 naar rechts schuiven ( y = ( x 3 ) = x + 3 = 3 x )
(of: eerst 3 naar links en dan hor. vermenigvuldigen met factor 1 )

8
a

Bijvoorbeeld: eerst 2 naar rechts schuiven ( y = x 2 ), dan vermenigvuldigen t.o.v. y -as met factor 1 4 ( y = 4 x 2 ) en dan 3 omhoog schuiven ( y = 4 x 2 + 3 )

b

g ( x ) = 4 x 2 + 3 = 4 ( x 1 2 ) + 3 = 4 x 1 2 + 3 = 2 x 1 2 + 3 , dus a = 2 en b = 1 2

c

Bijvoorbeeld: eerst 1 2 naar rechts schuiven ( y = x 1 2 ), dan vermenigvuldigen t.o.v. x -as met factor 2 ( y = 2 x 1 2 ) en dan 3 omhoog schuiven ( y = 2 x 1 2 + 3 )

d

g ( x ) f ( x ) = 4 x 2 + 3 x = 3 4 x 2 = x 4 x 2 = x x = 2 3

e

Met de GR (intersect): x 4,97

Machtsfuncties
9
a

2 x 1 1 2 = 8 x 2 2 x 2 = 8 x 1 1 2 x 1 2 = 4 x = 16

b

3 x 4 3 = 96 x 1 2 x 4 3 1 2 = x 5 6 = 32 x = 32 6 5 = ( 2 5 ) 6 5 = 2 6 = 64

c

x 1 1 2 = 2 x 1 3 x 7 6 = 2 x = 2 6 7 ( = 64 7 )

d

3125 x x = x 4 x 5 4 = 1 3125 x = ( 1 3125 ) 4 5 = ( 5 5 ) 4 5 = 5 4 = 1 625

10
a

x 3 = 1 2 x 3 x 1 3 = 1 2 x 3 x 8 3 = 2 x = 2 3 8 . Snijpunt is ( 2 3 8 ,2 1 8 ) .

b

f ( x ) = 3 g ( x ) x 3 = 1 1 2 x 3 x 1 3 = 1 1 2 x 3 x 2 2 3 = 2 3 x = ( 2 3 ) 3 8
Dus B ( ( 2 3 ) 3 8 , ( 2 3 ) 1 8 ) en A B = ( 2 3 ) 1 8 = 2 3 8 .

c

h ( x ) = g ( 1 2 x ) = 1 2 ( 1 2 x ) 3 = 1 2 1 8 x 3 = 1 8 g ( x ) dus de factor is 1 8 .

11

De eerste coördinaat van Q noemen we a , dan is die van R : 2 a .
Er geldt: a 3 = 1 2 ( 2 a ) 3 a 1 3 = 4 a 3 a 8 3 = 1 4 a = ( 1 4 ) 3 8 .
De lengte van lijnstuk P R is 2 a = 2 ( 1 4 ) 3 8 1,19 .

12
a

Grootste: 225 ( 11,5 46 ) 3 3,516  ton, dus 3500  kg
Kleinste: 225 ( 4,5 46 ) 3 0,201  ton, dus 200  kg

b

G = 225.000 ( h 46 ) 3 = 225.000 h 3 46 3 = 225.000 46 3 h 3 2,312 h 3 , dus a = 2,312

c

G = 225.000 ( h 46 ) 3 G 225.000 = ( h 46 ) 3 G 225.000 3 = h 46
h = 46 G 225.000 3 dus: h 0,756 G 3 = 0,756 G 1 3

Evenredig en omgekeerd evenredig
13
a

H groot = c ( 8 G ) 2 3 = c 8 2 3 G 2 3 = c G 2 3 ( 2 3 ) 2 3 = H klein 2 2 = H klein 4 ,
dus de verhouding is 1 : 4

b

0,08 G 2 3 = 1,4 G 2 3 = 1,4 0,08 = 17,5 G = ( 17,5 ) 3 2 73  kg.

c

H = 0,08 G 2 3 G 2 3 = 1 0,08 H = 12,5 H G = ( 12,5 H ) 3 2 44,19 H 1,5 .

14
a

Bereken de producten F R , die zijn achtereenvolgens: 250 , 250,2 , 250,4 , 250 , 249,6 .
Dus ja, er is (bij benadering) een omgekeerd evenredig verband: R 250 F .

b

Vul de tabel aan met een derde rij, als volgt:

h (m)

10,0

13,0

16,0

22,0

64,0

67,0

d (in km)

11,0

12,5

14,0

16,4

28,0

28,6

d h

3,4785

3,4669

3,5

3,4695

3,5

3,4940

c

d h 3,5 , dus d 3,5 h .

d

100 = 3,5 h h = ( 100 3,5 ) 2 816 meter

15
a

T 2 = c R 3 , dus voor de aarde geldt: 365 2 = c 1 3 c = 365 2 = 133.225 ;
T 2 = 133.225 R 3 T = 133.225 R 3 = 365 R 3 2 = 365 R 1 1 2

b

Invullen: T = 133.225 R 3 = 365 R 3 2 T = 365 1,524 1 1 2 686,7  dagen.