11.3  Variaties van en met sinusoïden >
Kettingen met sinus en cosinus
1
a

Domein: x 0

b

De eerste top van y = sin ( x ) is bij x = 1 2 π , dus geldt nu x = 1 2 π
x = ( 1 2 π ) 2 = 1 4 π 2 .

c

x = 1 1 2 π x = ( 1 1 2 π ) 2 = 2 1 4 π 2

d

sin ( x ) = 0 x = k π x = k 2 π 2 ;
Er moet gelden: ( k + 1 ) 2 π 2 k 2 π 2 > 100 k > 1 2 ( 100 π 2 1 ) 4,566 , dus k = 5 . (Controle: x 6 x 5 = 36 π 2 25 π 2 108,6 , dus klopt.)

2
a

De wortel bestaat niet als de uitkomst van de sinus negatief is.
Domein: [ 0 + k 2 π , π + k 2 π ] , met k geheel.

b

Wat onder de wortel staat moet maximaal zijn, dus als sin ( x ) = 1 maximale waarde is 1 = 1 .

c

x = 1 2 π + k 2 π

d

sin ( x ) = 1 2 2 sin ( x ) = ( 1 2 2 ) 2 = 1 2 x = 1 6 π + k 2 π of x = 5 6 π + k 2 π , dus x = 1 6 π , x = 5 6 π , x = 2 1 6 π , x = 2 5 6 π , x = 4 1 6 π , x = 4 5 6 π en x = 6 1 6 π .

3
a

cos ( 1 2 π x ) = 0 1 2 π x = 1 2 π + k π x = 1 + k 2 , dus de grafiek is getekend op het interval [ 1, 1 ] .

b

Voor de halve cirkel geldt x 2 + y 2 = 1 , dus y = 1 x 2 ;
Op de GR: y 1 = cos ( 1 2 π x ) en y 2 = 1 x 2 invoeren en dan het maximum bepalen van y 3 = y 2 y 1 : maximaal verschil is afgerond 0,044 .

4
a

De maximale waarde is 1 , als sin ( x ) = 1 of sin ( x ) = 1 ; bij x = 1 2 π + k π .

b

De minimale waarde is 0 , als sin ( x ) = 0 ; bij x = k π .

c

sin 2 ( x ) = 1 2 sin ( x ) = 1 2 2 of sin ( x ) = 1 2 2
x = 1 4 π of x = 3 4 π of x = 1 1 4 π of x = 1 3 4 π

d

sin 2 ( x ) = 1 4 sin ( x ) = 1 2 of sin ( x ) = 1 2
x = 1 6 π of x = 5 6 π of x = 1 1 6 π of x = 1 5 6 π

e

Bijvoorbeeld: y = 1 2 + 1 2 sin ( 2 ( x 1 4 π ) )

f

Bijvoorbeeld: y = 1 2 + 1 2 sin ( 2 ( x 3 4 π ) ) of y = 1 2 + 1 2 sin ( 2 ( x + 1 4 π ) )

g

cos 2 ( x ) = 1 2 cos ( x ) = 1 2 = 1 2 2 of cos ( x ) = 1 2 2
x = 1 4 π of x = 3 4 π of x = 1 1 4 π of x = 1 3 4 π

5
a

Minimale waarde: y = 3 2 sin ( 2 x ) heeft minimale waarde 3 2 = 1 , dus het minimum is 1 = 1 ;
Maximale waarde: y = 3 2 sin ( 2 x ) heeft maximale waarde 3 + 2 = 5 , dus het maximum is 5 .

b

Minimale waarde als 2 x = 1 2 π + k 2 π , dus x = 1 4 π en x = 1 1 4 π ;
Maximale waarde als 2 x = 1 1 2 π + k 2 π , dus x = 3 4 π en x = 1 3 4 π

6

Het interval [ 0, 20 ] wordt door het kwadrateren het interval [ 0, 400 ] , dus gevraagd is het aantal nulpunten van y = sin ( x ) op het interval [ 0, 400 ] : per periode van 2 π zitten twee nulpunten (en eentje extra); 400 2 π 63,7 , dus 128 nulpunten.

7
a

Er is een verticale asymptoot als de noemer nul is, dus als sin ( x ) = 0
x = k π ( k geheel)

b

Minimum: als sin ( x ) = 1 , dus ( 1 2 π ,1 ) ;
Maximum: als sin ( x ) = 1 , dus ( 1 1 2 π , 1 )

c

Formule lijn: y = 2 π ( x 1 2 π ) + 1 = 2 π x + 2 , dus de coördinaten zijn ( 0,2 ) ;
Anders: tussen de toppen π naar rechts en 2 naar beneden; dus 1 2 π naar links geeft 1 omhoog ( 0,2 ) .

d

1 sin ( x ) = 2 sin ( x ) = 1 2 x = 1 1 6 π of x = 1 5 6 π , dus A B = 4 6 π = 2 3 π

e

Verschuiving 1 2 π naar links; asymptoten: y = 1 2 π + k π ( k geheel).

f

Minimum als sin ( x ) maximaal is, dus bij x = 1 2 π ( 1 2 π ,1 ) ; Maximum als sin ( x ) minimaal is, dus bij x = 1 1 2 π ( 1 1 2 π , 3 ) .

8
a

Toppen van y = 3 + 2 cos ( x ) zijn ( 0,5 ) en ( π ,1 ) ;
Dus: top (minimum) in ( 0, 2 ) en ( 2 π ,2 ) ; top (maximum) in ( π ,10 )

b

a positief: 10 3 a = 20 a = 2 1 2 ; a negatief: 10 3 + a = 20 a = 2 1 2 ;
De minimale waarde is in beide gevallen 10 3 + 2 1 2 = 20 11 = 1 9 11

c

Nee, want de uitkomst van de breuk kan nooit nul zijn.

d

Voor a 3 of a 3 , want dan wordt de noemer nul voor waarden van x .

Tangens
9
a
b

Voor punten op de eenheidscirkel geldt y = sin ( t ) en x = cos ( t ) , dus y = 2 x wordt dan
sin ( t ) = 2 cos ( t ) .

c

x 2 + ( 2 x ) 2 = 1 x 2 = 1 5 x = 1 5 = 1 5 5 of x = 1 5 5 ;
coördinaten: ( 1 5 5 , 2 5 5 ) en ( 1 5 5 , 2 5 5 )

d

cos ( t ) = 1 5 5 t 1,107 ;
cos ( t ) = 1 5 5 t 2,034... , maar deze voldoet niet ( sin ( t ) klopt niet), dus t = 2 π 2,034... 4,249

e

Eenheidscirkel snijden met de lijn y = 1 2 x geeft x 2 = 4 5 , dus x = ± 2 5 5 ;
coördinaten ( 2 5 5 , 1 5 5 ) en ( 2 5 5 , 1 5 5 ) ; t 0,464 en t 3,605

10
a

noemer nul: cos ( x ) = 0 x = 1 2 π + k π ( k geheel)

b

sin ( x ) cos ( x ) = 0 sin ( x ) = 0 x = k π ( k geheel)

c

Dan moet op de eenheidscirkel de x - en y -coördinaat gelijk zijn, dus snijpunt van de eenheidscirkel met de lijn y = x .
x 2 + x 2 = 1 x 2 = 1 2 , dus x = ± 1 2 = ± 1 2 2 ;
cos ( x ) = sin ( x ) = 1 2 2 geeft x = 1 4 π ;
cos ( x ) = sin ( x ) = 1 2 2 geeft x = 1 1 4 π

d

cos ( x ) = sin ( x ) = 1 2 2 geeft x = 1 3 4 π ;
cos ( x ) = sin ( x ) = 1 2 2 geeft x = 3 4 π

11
a

sin ( α ) = a c , cos ( α ) = b c en tan ( α ) = a b

b

sin ( α ) cos ( α ) = a c b c = a c c b = a b = tan ( α )

c
α

0

1 6 π

1 4 π

1 3 π

1 2 π

2 3 π

3 4 π

5 6 π

π

sin(α)

0

1 2

1 2 2

1 2 3

1

1 2 3

1 2 2

1 2

0

cos(α)

1

1 2 3

1 2 2

1 2

0

1 2

1 2 2

1 2 3

1

tan(α)

0

1 3 3

1

3

geen

3

1

1 3 3

0

12

Horizontale vermenigvuldiging (t.o.v. de y -as) met factor 1 (ofwel spiegelen in de y -as) en dan 1 2 π naar rechts schuiven.

Nog meer samenstellingen
13
a

f ( 0 ) = 1 , dus de vergelijking 2 sin ( π x ) 2 + sin ( π x ) = 1 moet worden opgelost
2 sin ( π x ) = 2 + sin ( π x ) sin ( π x ) = 0 x A = 0 , x B = 1 en x C = 2 . Dus A B = B C = 1 .

b

P ( 1 2 , 1 3 ) en Q ( 1 1 2 ,3 ) , dus P Q = 1 2 + ( 2 2 3 ) 2 = 73 9 = 1 3 73

c

1 2 ( y P + y Q ) = 1 2 ( 1 3 + 3 ) = 5 3 , dus 2 sin ( π x ) 2 + sin ( π x ) = 5 3 10 + 5 sin ( π x ) = 6 3 sin ( π x ) sin ( π x ) = 1 2 π x = 1 6 π + k 2 π of π x = 7 6 π + k 2 π x = 1 6 + k 2 of x = 7 6 + k 2 ; dus x R = 1 6 , x S = 7 6 en x T = 11 6 ; R S : S T = 8 6 : 4 6 = 2 : 1

14
a

x sin ( x ) = x x ( sin ( x ) 1 ) = 0 ( x = 0 vervalt of) sin ( x ) = 1
Op interval [ 0,6 π ] zijn de oplossingen x = 1 2 π , x = 2 1 2 π en x = 4 1 2 π
De coördinaten zijn ( 1 2 π , 1 2 π ) , ( 2 1 2 π ,2 1 2 π ) en ( 4 1 2 π ,4 1 2 π )

b

Het differentiequotiënt is f ( 2 π + 0,001 ) f ( 2 π ) 0,001 = 0,006284... 0 0,001 6,28

15
a

( sin ( x ) cos ( x ) ) 2 = 0 sin ( x ) cos ( x ) = 0 sin ( x ) = 0 of cos ( x ) = 0 ;
Dit geeft de oplossingen x = 0 , x = π en x = 1 2 π

b

Met de GR een minimum en maximum bepalen: ( 0,0 ) en ( 0,785398... ; 0,25 ) ;
De evenwichtswaarde a = 1 2 ( 0 + 0,25 ) = 0,125 en de amplitude b = 0,125 ;
De periode is twee keer het verschil van de x -waarden van de twee toppen, dus periode 1,570796... ; c = 2 π 1,570796... 4
Of exacte aanpak:
De top ligt midden tussen de nulpunten x = 0 en x = 1 2 π ;
f ( 1 4 π ) = ( 1 2 2 1 2 2 ) 2 = 1 4 , dus a = 1 8 en b = 1 8 ;
Uit de nulpunten volgt dat de periode 1 2 π is, dus c = 2 π 1 2 π = 4

16
a

x + cos ( x ) = x cos ( x ) = 0 , dus x = 1 2 π , x = 1 2 π en x = 1 1 2 π

b

h ( 0 ) = 0,9995 en f ( 0 ) = 1 , dus raaklijn y = 0,9995 x + 1

c

Er moet gelden h ( x ) = 1 2 ; met de GR geeft dit x 0,523... en x 2,617... ;
f ( 0,523... ) 1,389... , dus c = 1,389... 1 2 0,523... 1,13 ;
f ( 2,617... ) 1,7517... , dus c = 1,7517... 1 2 2,617... 0,44

Trendlijn met schommelingen
17
a

(begin) mei (zie 'Annual Cycle' in kader)

b

3 tot 3,5 ppmv (lijkt de laatste jaren iets groter te zijn geworden)

c

Twee waarden aflezen: in 1970 ( t = 12 ) geldt C = 325 en in 2008 ( t = 50 ) geldt C = 385 ;
invullen geeft twee vergelijkingen 325 = 144 a + 12 b + 315 en 385 = 2500 a + 50 b + 315
a = 0,015 en b = 0,654
(andere afgelezen waarden geven andere waarden)

18
a
b

h ( x ) = 4 1 2 x ; a = 2

19

De trendlijn is de standaard sinusoïde: y = sin ( x ) ;
De fluctuatie heeft periode 2 π 20 en amplitude van (ongeveer) 0,2 : y = 0,2 sin ( 20 x )
Dus: y = sin ( x ) + 0,2 sin ( 20 x )